Osmanlıda Hukuk ve Toplumsal Yapı Osmanlı kültür ve medeniyetinde işleyeceğimiz 3. bölümü oluşturmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti konusunu kpss de geniş kapsamlı bir konu olduğu için bölümlere ayırmıştık.
Bir önceki konumuzda Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti bölüm 2 içerisinde; ordu yönetimi, maliye ve ekonomi alanları ile ilgili bilgileri inceledik. Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti bölüm 3’de ise Osmanlıda Toplumsal Yapı ve Osmanlıda Hukuk konuları işlenecektir.
Osmanlıda Hukuk ve Toplumsal Yapı
A. OSMANLIDA TOPLUMSAL YAPI
Osmanlılarda toplum Yönetenler (Beraya) ve Yönetilenler (Reaya) olarak ikiye ayrılırdı.
Yönetenler 3’e ayrılır:
- İlmiye Sınıfı: Ulema ve alimler sınıfı olarak da bilinir. Din, hukuk, eğitim-öğretim, adalet fevte işlerinden sorumlu sınıftır. Kadı, kazasker, şeyhülislam, imamlar, vaizler gibi.
- Seyfiye Sınıfı: Ordu ve donanmada görevli komutan ve askerlerin bulunduğu sınıftır. Sadrazam, yeniçeri ağası, kaptan-ı derya, beylerbeyi, sancakbeyi, subaşı, sipahiler gibi.
- Kalemiye Sınıfı: Bürokrasi, maliye, yazı işleri ve dış işleri ile ilgilenen sınıftır. Defterdar, nişancı gibi.
B. OSMANLIDA HUKUK
Osmanlıda hukuk Örfi ve Şer’i olmak üzere ikiye ayrılırdı.
Örfi Hukuk: Temeli gelenek ve göreneklere dayanan daha çok siyasi yaşamın düzenlenmesini sağlayan kuraları içerirdi. Padişah tarafından konulan kurallar mutlaka dini kurallara uygun olmalıydı.
Şer’i Hukuk: Temeli Kuran, hadis ve sünnetlere dayana daha çok sosyal hayatın düzenlenmesini sağlayan hukuk kurallarıdır.
Osmanlılarda hukuk alanında bir birlik yoktu. Çünkü Müslümanlara şer’i hukuk kuralları, Müslüman olmayan gayrimüslimlere ise kendi cemaat kuralları uygulanırdı.
Fatih Sultan Mehmet bu kuralları düzenlemiş ve Kanunname-i Ali Osman denilen bütünlüğü meydana getirmiştir. Kanuni Sultan Süleyman ise bu yasaları yeniden düzenlemiştir.
- Şer’i Mahkemeler
- Nizamiye Mahkemeleri
- Cemaat Mahkemeleri
- Konsolosluk Mahkemeleri
- Ticaret Mahkemeleri
Kpss genel kültür tarih dersine ait “ Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 3 ” den “ Osmanlıda Toplumsal Yapı ” ve “ Osmanlıda Hukuk ” konularını işledik. Bir sonraki kpss tarih konumuz Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 4 olan “Eğitim-Öğretim”,”Yazı, Dil ve Edebiyat” konuları olacaktır.