Psikolojik araştırmaların çoğunda Freud önemli bir rol oynamıştır. Ona göre bilinçsizlik insanı anlamada önemli bir anahtardır. Ona göre bilinçsiz olan fikirlerin çoğu ilkeldir ve bu fikirler bilinçli akıl tarafından kabul edilmezler. Freud zihni üç yapıya ayırır:  İD, EGO VE SÜPER EGO.

Bu üç öge çocuk gelişiminin farklı aşamalarında görünür. İd, doğumla birlikte ortaya çıkar. Yeme, içme, beslenme, giyinme gibi içgüdüleri içerir. En basit yapıdır, gerçekçi değildir. Rüyalar id’e örnek olarak verilebilir. EGO, kişiliğin temel bölümünü oluşturur. Doğumdan itibaren gelişmeye başlar. Ego, gerçek dünyayı öğrenmemiz için gereklidir.

Ego: ne kadar güçlü ve gerçekçi olursa, insanın genellikle daha başarılı olması muhtemeldir.

SÜPEREGO: Kişiliğin ahlaki yönüdür. Freud’a göre anne ve babalar bebeklik döneminin sonuna doğru, doğru ve yanlışı öğretirler ve belli ilkelere göre davranılmasını beklerler. Bu süperegonun başlangıcıdır. Freud’a göre tüm ahlaki değerler süperegonun bir işlevi olarak öğrenilir.

Freud’a göre kişilik gelişimi 5 aşamadan oluşur. Freud geliştirdiği kuram ile yaşamın ilk altı yılına dikkati çekmiştir. Ona göre bu dönemde geçirilen yaşantılar bireyin yaşam süresi boyunca etkilidir ve izleri hiçbir zaman kaybolmaz.

1) ORAL DÖNEM
0-1, 1,5 yaşlarını kapsar. Çocuk ilk yaş sonuna kadar dış dünya ile olan ilişkisini beden yüzeyi ve ağız yoluyla sağlar. Bebeğin doyum kaynağı ağzı, dudakları ve dilidir. Daha sonra dişler ve çenede doyum kaynağı niteliği kazanır. (HAZ) Ağza alma ve ısırma gibi oral etkinlikler daha sonra gelişecek olan kişilik özelliklerine temel teşkil eder. Örn:Bu dönemde çocuk annesine bağımlıdır. Gereksinimleri annesi tarafından zamanında karşılanan bebek kendine güvenli ve bağımsız, gereksinimleri zamanında karşılanmayan bebek ise ileride kendine güveni olmayan yani bağımlı bir kişilik kazanır.

Bu dönemin temel işlevleri EMME, YEME, ISIRMA ve KONUŞMADIR.

Freud’a göre bebeğin memeden erken kesilmesi ya da uzun süre emzirilmesi bu döneme bağımlı olmasına neden olur. İleriki yaşamında bireyde tırnak yeme davranışı gibi davranışlar görülebilir. Oral dönem bebeğin memeden kesilmesi ile son bulur.

2) ANAL DÖNEM
1, 1,5–3 yaşlarını kapsar. Bu dönem idrar ve dışkı çıkarma ile ilgilidir. Çocuk için idrarını tutmak ya da bırakmak oldukça önemlidir. Çocuk küçük ya da büyük tuvaletini yaparken çok zaman harcar.

Anne bu dönemde çocuğa karşı baskıcı ve katı bir tutum sergilerse; çocukta dışkıyı tutma ve inatçılık, cimrilik, yıkıcılık gibi kişilik özelliklerinin gelişmesine neden olur. Anne çocuğuna dışkılamayı özendirirse çocukta yaratıcılık ve üretkenlik gibi özellikler gelişir.

Kısaca bu dönemde çocuğa tuvalet alışkanlığı kazandırılır. Ve çocuğun kendini denetim altında tutması öğretilmeye çalışılır.

3) FALLİK DÖNEM
3–5, 7 yaşlarını kapsar, bu dönem çocuğun cinsel kimliğinin gelişmeye başladığı ve erkek-kız arasındaki cinsiyet farklılıklarının keşfedildiği bir dönemdir. Bu dönemde çocuklar cinsel kimlikleriyle ilgili sürekli sorular sorarlar ve bilgi edinmek isterler. Freud bu dönemde ayrıca OEDİPUS VE ELEKTRA kompleksleri üzerinde durmaktadır. Kız çocuklarının babasına hayranlık duyup, annesine karşı kıskançlık göstermesi ELEKTRA KOMPLEKSİ; erkek çocukların anneye hayranlık duyup, babaya karşı agresif tavırlar sergilemesi ise OEDİPUS kompleksiyle açıklanmaktadır. Bu dönemin temel fonksiyonu sağlıklı cinsel ilgilerin gelişmesidir.

4) GİZİL (LATANS) DÖNEM
5–12, 7–12 yaşları arasını kapsar. Bu dönemde cinsel istek aktif değildir. Bu dönemde örtüklük (gizlilik-latent) söz konusudur. Çocuk cinsel kimliği üzerinde fazla durmaz, onunla ilgilenmez. Yani okul öncesi dönemde çocuğun merakı, onun anlayabileceği bir biçimde doğru olarak yanıtlanmış ise, bu dönemde cinsel konulara karşı merak durgunlaşır. Eğer okul öncesi dönemde çocuğun merakı giderilmemiş ise çocuğun cinsel konulara karşı merakı daha da yoğunlaşır. Kızların gözünde erkekler: kaba, pis, düşüncesiz ve kavgacıdırlar. Erkeklerin gözünde kızlar: mızmız, dırdırcı, ağlayıveren ve zayıf olarak nitelendirilirler.

5) GENİTAL (ADOANCE) DÖNEM
Bu dönem 12 yaşından 18 yaşına kadar sürer. Ergenlik yıllarına denk gelen bu dönemde gençler karşı cinsten yaşıtlarıyla ilişkilerini sürdürürler. Birey; cinsel organları ve duyguları arasında bir bağ olduğunu fark eder. Fırtınalı bir dönem olan genital dönemde, hızlı fiziksel büyüme ve içsel cinsel dürtüler artar. Bu dönemde cinsel çekicilik, toplumsallaşma, grup etkinlikleri, meslek planlaması ve yuva kurma gereksinimleri belirir.

Freud’a göre ilk üç dönem diğerlerine göre daha önemlidir. Sevgi dolu, sevecen bir ailede yetişen çocuklar olumlu bir kişilik geliştirirken: baskıcı, otoriter ve ilgisiz ailelerin çocukları gelecekte problemli ve olumsuz kişilik özellikleri taşıyan bireyler haline gelmektedirler.

NOT: Freud’a göre bu dönemler kesin olarak birbirinden ayrılamaz. Freud’un üzerinde durduğu temel noktaCİNSEL HAZ’dır. Freud’a göre:

→ Oral dönemde: Cinsel haz: ağız, dudak ve dil merkezlidir.

→ Anal dönemde: Cinsel haz: dışkılama ile ilgilidir.

→ Fallik dönemde: Cinsel haz: cinsel organlarla ilgilidir.

→ Gizil dönemde: Cinsel haz aktif değildir.

→ Genital dönemde: Cinsel haz: karşı cinsle olan ilişkiyle ilgilidir.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir