4) ÇOKTAN SEÇMELİ SINAVLAR
Bir soru kökü ve muhtemel cevaplardan oluşan sınav tipidir. Bu sınav tipinde öğrenci verilen açıklama ve soru köküne göre en uygun veya doğru cevabı seçer. Çoktan seçmeli testler madde kökü, seçenekler (cevap şıkları), anahtarlanmış cevap (doğru cevap) ve çeldiriciler olmak üzere madde formunu oluşturan 4 öğeden oluşmaktadır.
Aşağıda bir çoktan seçmeli test maddesinin yapısı vardır :
ÖRNEK: “Hele sinemaya gitte göreyim seni” cümlesindeki “göreyim seni”} MADDE KÖKÜ sözü bu cümleye nasıl bir anlam katmaktadır ?
 |
Korkutma
A) 
|
Yönlendirme
B)
|
Yüreklendirme
C) Özendirme
D) Paylama
HANGİ DURUMLARDA ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLER ÜSTÜNDÜR ?
1) Bilgi, kavrama, uygulama ve analiz düzeyindeki davranışlarla, değerlendirme düzeyindeki davranışların bazılarının ölçülmesi gerektiği zaman bu tür testlerden yararlanılır. Değerlendirme ve özellikle sentez düzeyindeki davranışları ölçmede yetersizdir.
2) Bu sınav geniş bir öğrenme alanı kapsayacaksa, çok sayıda soru kullanılması gerekiyorsa içeriği iyi örnekleyebilme özelliğini taşıdığı için bu tür testler tercih edilmelidir.
3) Yapılan sınavın sonuçlarına dayalı olarak öğrenci hakkında çok önemli kararlar verilecekse ve bu yüzden sınavın yüksek bir puanlama güvenirliğine sahip olması isteniyorsa çoktan seçmeli test tercih edilmelidir. (Örn: ÖSS)
ÇOKTAN SEÇMELİ SINAVLARIN ÖZELLİKLERİ :
* Seçmeli testlerde cevap verilenler arasından seçilir.
* Çoktan seçmeli testler eğitimde en çok kullanılan testlerdir. Bunun sebebi objektif puanlama yapabilmesi, çok sayıda sorunun tek oturumda kalabalık gruplara uygulanması, şans başarısına daha az yer vermesi ve benzeri olabilir.
* Çoktan seçmeli testler hatırlama esasına dayalı testlerdir.
* Katılımın çok olduğu, ülke genelinde seçme amaçlı olarak yapılan sınavlarda çoktan seçmeli testler kullanılır. KPSS, ÖSS gibi. Dereceleme yapılacaksa da bu sınav türü kullanılır.
* Bu tür sınavlarda en basit bilgi düzeyindeki bir tanımlamadan en karmaşık uygulamaya kadar HER TÜRLÜ YETENEĞİ ölçmek mümkündür.
* Her kademe ve düzeyde kolayca uygulanabilir.
* Uygulama ve puanlama kolay, değerlendirme objektiftir.
* Çok sayıda soru sorulması mümkündür. Böylece güvenirlik ve kapsam geçerliği yükselir.
* Üzerinde işaretleme yapılmadığı zaman tekrar tekrar kullanılabilir.
* Cevaplaması kısa süre alır.
* Şans başarısı vardır, seçenek sayısı artırıldıkça şans başarısı azalır.
ÇOKTAN SEÇMELİ TESTLERDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR :
→ Bu tür sorularda kök cümle mümkün olduğu kadar soru cümlesi olmalıdır.
→ Kök belirsizlik taşımamalı, açık ve öz olmalıdır.
→ Madde kökünde mümkün olduğunca olumsuz ifadelere yer verilmemelidir. Eğer olumsuz kök yazılmak zorunda kalınırsa olumsuz ifadenin altı çizilmeli yada koyu yazılmalıdır.
→ Muhtemel cevapların hepsi kısmen doğru ise en doğru cevabın seçilmesi gerektiği sorunun kök kısmında belirtilmelidir.
→ Muhtemel cevapların hepsi birbirine yakın uzunlukta olmalıdır.
→ Muhtemel cevapların tümü dilbilgisi yönünden kök cümleye uymalıdır.
→ Doğru cevap ipucu verir nitelikte olmamalıdır.
→ Muhtemel cevaplar belirli bir düzende yazılmalıdır.
A) ——————- KÖK
a) A)—————- KÖK
b) a) b) c)
c) Cevap şıkları d) e)
d)
e)
 |
||||
|
||||
→ Doğru cevap herhangi bir düzende yerleştirilmemelidir. (a.a.a.a.a. gibi)
→ Her sorudaki seçenek sayısı aynı olmalıdır.
→ Sayısal seçenek kullanılacaksa sıralı konmalıdır.
→ Yukarıdakilerden HEPSİ yada yukarıdakilerden HİÇBİRİ seçeneği çok fazla kullanılmamalıdır.
→ Seçenekler birbirinin anlamını içermemeli, seçeneklerin biri diğeriyle eş anlamlı olmamalıdır.
→ Gereksiz kelime tekrarlarından kaçınılmalıdır.
→ Az bilinen kelimelere yer verilmemelidir.
→ Sorular güçlük derecesine göre hazırlanmalıdır.
→ Tesadüfü cevapları önlemek için DÜZELTME FORMÜLÜ uygulanmalıdır.
→ Testin mutlaka bir yönergesi olmalıdır.
→ Testin tekrar tekrar kullanılabilmesi için mutlaka bir cevap kağıdı hazırlanmalıdır.
→ Öğrencilerin sıklıkla düştükleri hataların çeldirici olarak kullanılması öğretmene yanlış öğrenmeleri belirlemede yardımcı olur. Bu yüzden sıklıkla düşülen hatalara çeldiricilerde yer verilmelidir.
→ Soru kağıtları a-b-c gibi gruplara ayrılarak öğrencilerin kopya çekmesi engellenmelidir.
ÇOKTAN SEÇMELİ SINAVLARIN YARARLI YÖNLERİ :
* Değerlendirilmesi en objektif sınav türüdür.
* Cevaplama ve puanlama süresi kısadır.
* Her türlü bilgi ölçülebilir.
* Çok sorudan oluştuğu için kapsamı geniş, geçerliği ve güvenirliği en yüksek sınav türüdür.
* Bu sınav türünde elde edilen verilerle bir çok istatistiki işlem yapılabilir.
* Tüm öğretim kademelerinde kullanılabilir.
* Yanlış öğrenmelerin belirlenmesinde iyi bir tekniktir.
ÇOKTAN SEÇMELİ SINAVLARIN SINIRLI YÖNLERİ :
→ Hazırlanması zordur ve uzun zaman alır.
→ Soruların güçlük derecesini ayarlamak uzmanlık gerektirir.
→ Soruların farklı gruplar halinde hazırlanmaması durumunda kopya çekilmesi ihtimali vardır.
→ Azda olsa şans faktörü vardır.
ÖRNEK- 2001 KMS Þ Çoktan seçmeli soru yazarken öğrencilerin sıklıkla düştükleri hataları çeldirici olarak kullanmak öğretmene en çok hangi konuda yardımcı olur ?
A) Testin kullanışlılığını arttırır,
B) Test için verilecek süreyi kısaltır,
C) Sorunun anlaşılmasını kolaylaştırır,
D) Puanlamayı kolaylaştırır,
E) Yanlış öğrenmeleri belirler. *
ÖRNEK- 2004 KPSS Þ
I . Güvenirliğin yüksek olması,
II . Geçerliğinin yüksek olması,
III . Kulanışlı olması,
IV . Çok soru sorulması,
Çoktan seçmeli testlerin yazılı yoklamalara göre üstün olan yönleri yukarıdakilerden hangisi yada hangileridir ?
A) Yalnız I
B) I, II
C) Yalnız II
D) Yalnız III
E) I, II, III, IV *