Bu yöntemin esası öğretilmek istenen bilgilerin soru sorularak öğrencinin kendisine buldurulmasıdır. Öğretmenin sorduğu sorulara öğrencilerin sözel olarak cevap vermelerine dayanır. Çoğunlukla anlatım yöntemi ile birlikte kullanılır. Soru-cevap yöntemi; anlatım yönteminin sıkıcılığını ve monotonluğunu az da olsa ortadan kaldırarak öğrencileri aktif hale getirmeye çalışır. Anlatma yönteminden sonra eğitimde en çok kullanılan öğretme metodudur.
Soru cevap yöntemi öğretmenin işlenen konu ile ilgili olarak; öğrencilerin bilgilerini yoklamaktan çok; öğrencileri düşündürmek, önemli noktalara öğrencilerin dikkatini çekmek, cevapları öğrencilere buldurmak gayelerini taşır.
Soru-Cevap Yöntemi Şu Amaçlarla Kullanılabilir:
· Öğrencileri düşünmeye yöneltmek,
· Öğrencileri derse katmak,
· Anlaşılmayan noktaları ortaya çıkarmak,
· Öğrencilerin bildiklerini ve bilmediklerini ortaya çıkarmak,
· Önemli olan noktayı vurgulamak,
· Pekiştirme işlemini yapmak yani pekiştireç vermek,
· Konuyu tekrar etmek için kullanılır.
FAYDALARI :
→ Ezberlemeyi ortadan kaldırarak gerçek öğrenmeyi sağlar.
→ Öğrenme geç olmasına karşın; öğrencilerin hatırlama, düşünme, muhakeme,analiz,
sentez ve değerlendirme yeteneklerini geliştirir.
→ Bu yöntem canlılığı sağladığı için fikir eğitiminde büyük avantajlar sağlar.
→ Sorular öğretimde tekrar ve pekiştirmeyi sağlar.
→ Sorular, öğrencilerin derse ve konuya karşı dikkat ve ilgilerini arttırır, onların derse istekle katılmalarını sağlar.
→ Öğrencilerin derse aktif olarak katılmalarını sağlayarak konuların anlatılmasında öğrencilerin birinci derecede rol almaları; onlara, toplum önünde konuşmayı, liderliği, kendine güveni, girişim duygusunu, konuşma kurallarını, fikir alışverişini,demokratik düzende konuşmayı ve yaşamayı kazandırır.
→ Öğretim sürecinde öğretmene dönüt-düzeltme sağlar.
→ Sorular bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme düzeylerindeki öğrenmeyi ölçme amacıyla kullanılabilir.
→ Öğretmen soru cevap yöntemini bir anlamda kontrol aracı olarak kullanabilir. Öğrenci her an kendisine soru sorulacağını bildiği için sürekli dersle ilgilenir.
SINIRLILIKLARI:
· Bilgi vermek için anlatım yöntemine göre daha yavaş, daha fazla zaman alıcıdır.
· Soru-cevap yönteminin kalabalık sınıflarda uygulanması güçtür.
· Belirli tip öğrenmeyi ölçmek için soru hazırlama güçtür.
· Bazı durumlarda bazı öğretmenler “iyi öğretim yapamıyoruz” hissine kapılabilirler.
· Sorulara sürekli, tam ve doğru cevap verememe öğrencinin kendine güvenini azaltır.
· Öğrencilere soru sorma fırsatları tanıma: zaman zaman konunun dışına çıkılmasına ve dersin gerçek amaçlarından uzaklaşılmasına neden olabilir.
· Konuların işlenmesinde sadece bu yöntemi uygulamak hem mümkün değil hem de öğretim ilkelerine aykırıdır.
Soru Sorma Yönteminin Uygulanmasında Dikkat Edilecek Noktalar
Þ Soru hazırlarken aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir:
* Sorular istenilen cevaplara göre şekillendirilmelidir.
* Sorular basit, kolayca takip edilir ve anlaşılır olmalıdır.
* Açık bir amacı olmalıdır. Eğer soru belirsizlik taşıyorsa cevabı da bir anlamı olmaksızın belirsiz olacaktır.
* Sorunun cevabının genel, kişisel, fikir veya tutumları gerektirmesinden kaçınılmalıdır.
* Soru asla cevabı ima etmemelidir.
* Her soruda yalnızca bir fikir kapsanmalıdır.
* Evet yada Hayır cevabıyla geçiştirilecek soruların iyi soru türü olmadığı bilinmelidir.
* Sorular öğrencilerin kabiliyetlerine uygun olmalıdır. Öğrencinin cevaplayamayacağı kadar zor sorular sorulmamalıdır.
* Kim, niçin, hangisi, neden, nasıl, ne zaman, nerede gibi kilit soru kelimelerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir.
Soru Sorma Tekniğini Bilme:
· Sorular tüm sınıfa sorulmalı, öğrencilerin düşünmeleri için bir süre beklendikten sonra cevap vermesi istenen öğrencinin ismi söylenmelidir.
· Sorular tüm sınıfa dağıtılmalıdır. Öğrencilerin isimlerini alfabetik olarak sıradan sınıfın önünden yada arkasından başlayarak söylemek gibi sabit kalıplardan kaçınılmalıdır. Soruları sınıfta yaymak öğrencilerin başka şeyle meşgul olmalarını önleyecektir.
· Soruyu yalnızca bir öğrencinin cevaplamasına izin verilmelidir.
· Cevap için uygun zaman tanınmalıdır.
· Soruların cevapları hep aynı öğrencilerden istenmemelidir. Parmak kaldırmadığı halde cevap verebileceklerden, ilgisiz ve başka şeyle meşgul olanlardan veya sınıfın konuşmasını istediği öğrencilerden de cevap istenmelidir.
· Öğrencilere ad ve soyadları ile hitap edilerek cevap istenmeli,
· Öğrencilere cevap vermediği zaman fazla ısrar edilmemeli başka bir öğrenciden cevap istenmelidir.
· Öğretmen soruları samimi ve tatlı bir dille sormalı, öğrencilere güveni olduğunu belirten tavırlar takınmalıdır.
· Sınıfta konuşma güçlüğü çeken heyecanlı öğrencilere gerekli yardım yapılmalı ve bu öğrenciler konuşmaya isteklendirilmelidir.
· Öğrencilerin sorulara verdikleri cevapların sınıftaki bütün öğrenciler tarafından işitilmesi sağlanmalıdır.
· Sorular sık sık tekrar edilmemelidir. Çünkü sorunun tekrarlanacağını bilen öğrenci sorulduğunda dikkatle dinlemez.
· Öğrencilerden tam cevap beklenmelidir.
· Öğrenciler soru sormaya isteklendirilmelidir.
· Sık sık sınıfça cevaplamalara izin verilmemelidir.
· Doğru cevap veren öğrencinin davranışı “iyi”, “güzel” gibi sözlerle pekiştirilmeli ancak yanlış cevap veren öğrencinin sınıf önünde utandırılmasından sakınılmalıdır.
· Sorulan soru sınıfça cevapsız kalırsa soru birkaç parçaya ayrılarak yeniden sorulmalı böylece öğrencilerin soruyu cevaplamalarına yardım edilmelidir.
ÖRNEK─ 2004 KPSS Þ Öğretim süreçlerinde öğrencilerin bir konu üzerinde düşünmesini ve düşüncelerini ifade etmesini sağlamada, iyi anlaşılmayan noktaları açığa çıkarmada, düzeltmesi için fırsatlar yaratmada ve pekiştirme işlemlerinde kullanılabilecek en uygun yöntem ve teknik aşağıdakilerden hangisidir ?
A) Anlatma
B) Problem Çözme
• C) Soru-Yanıt
D) Tartışma
E) Bireysel Çalışma
ÖRNEK─ 2004 KPSS Þ Soru-cevap yönteminde soruya cevap veremeyen öğrenciye aşağıdakilerden hangisinin yapılması uygun olur ?
A) Çocuk azarlanır,
B) Bilen başka bir öğrenciye cevaplattırılır,
C) Öğrenci yerine oturtulur,
• D) Cevaplayabilmesi için ipucu verilir.
E) Eleştirilir,
ÖRNEK─ 2004 KPSS Þ Dersini işlerken bir öğrenciye soru soran ve bu öğrenciden yanlış yanıt alan bir öğretmenin aşağıdakilerden hangisini izlemesi en uygun yoldur ?
A) Ceza vermesi,
B) Öğrencinin söz hakkını kısıtlaması,
C) Öğrenciye doğru yanıt veren öğrencileri örnek göstermesi,
D) Öğrenciye yanlış yanıt verdiğini söylemesi,
• E) Öğrenciye doğru yanıt bulmasını sağlayacak başka bir soru yöneltmesi